Muhasebenin Tanımı

MUHASEBENİN TANIMI

    Beşeri faaliyetlerde bilgi temininin önemi büyüktür. Bir konuda alınacak kararların isabeti, o konudaki bilgilerin niteliğine, niceliğine ve tazeliğine bağlıdır.

    İşletmelerin sahip ve yöneticileri aynı kişiler olduğunda, bilgilerin kayıt ve iletişiminin fazla önemi yoktur. Birçok bilgi işletme sahibi tarafından akılda tutularak gerektiğinde kullanılabilir. Ancak işletmeler büyüdükçe, faaliyetleri genişledikçe ve işletmenin sahiplik ve yöneticilik yetkileri ayı ayrı kişilerde olunca, düzenli ve nitelikli bilgiye olan ihtiyaç artar.

    Muhasebe, işletme eylemlerinin kontrolünü olurlu kılmak, geleceğe ilişkin işletme eylemlerim planlamak, işletme içi ve dışındaki kişilere işletmeye ilişkin etkin kararlar alınabilmesi için, mali olaylarla ilgili bilgilerin toplanması ve iletilmesi işlemi olarak tanımlanabilir.

    Muhasebenin bilgi toplama işlevi 3 safhaya ayrılır: Mali bilgilerin saptanması, ölçülmesi ve kaydedilmesi.

    Muhasebe sistemi ilk olarak sayısız mali olaylar arasından ilgileneceği işlemleri seçmelidir. Ne kadar istekli olunsa bile hiçbir muhasebe sisteminin tüm mali verileri kapsaması mümkün değildir. Uygun olaylar tanımlandıktan sonra bunların nasıl ölçüleceği tespit edilmelidir. Ölçme işlemi, mali olayların para birimi emsinden ifade edilmesidir. Kayıt ise işlemin karakterine göre izlenmek üzere saklanmasıdır.  

    Muhasebenin ikinci önemli işlevi olan verilerin iletilmesi de üç safhada olur: Sınıflandırma, özetleme ve yorum.

    Mali verilerin sınıflandırılması, onların mantıki ve kullanışlı bir çatıya yerleştirilmesi demektir. Büyük rakam kümeleri, aralarında bazı ilişkiler kurulmadığı müddetçe pek az öneme haizdir.

    Varlık - Sermaye çatısı, muhasebe verilerinin sınıflandırılmasında temel yapıyı sağlar. Sonra toplanan ve sınıflandırılan mali bilgiler belirli dönemlerde mali tablolar ve raporlar biçiminde özetlenmelidir. Bunlar muhasebede iletişim için gerekli ortamı sağlarlar. Mali tabloları ve raporları kullanacak olanlara, muhasebe sisteminin, kullanılışını ve sınırlarım bildirmek iletişim işleminin son safhasıdır. Bu sayede muhasebe sonuçlarını yorumlamak isteyenlere bu imkan sağlanmış olur.




MUHASEBE
Verilerin Toplanması
(Seçim ve Biriktirme)

Verilerin İletilmesi
1. SAPTAMA
1. SINIFLANDIRMA
2. ÖLÇME
2. ÖZET
3. KAYIT
3. YORUM

    Muhasebenin işlevlerini şöylece özetleyebiliriz :

    Mali olayların :

    - Saptanması,
    - Ölçülmesi,
    - Kayıt edilmesi,
    - Sınıflandırılması,
    - Özetlenmesi,
    - Yorumlanması.

    Muhasebenin işletmecilik lisanı olduğu söylenir. Bu nedenle muhasebe, hem bilgi iletmek durumunda olanlarla ve hem de bu bilgilere ihtiyaç duyan kişi ve gruplarla ilgilidir. Muhasebenin sağlayacağı bilgileri kullanan gruplar şunlardır :

    - Pay sahipleri (Yatırım yapmış olan veya yatırım yapmayı düşünenler veya bunları temsil eden mali tahlil uzmanları),
    - Yöneticiler,
    - Kredi verenler,
    - İşçiler ve teşekkülleri,
    - Devlet (Vergi Dairesi, Sosyal Sigortalar Kurumu, Devlet İstatistik Enstitüsü vb.),
    - Kamuoyu,

    Muhasebe bilgilerini kullananlar arasında yöneticiler dışında kalanlar işletmenin tümü baklanda toplu bilgiler isterler. İşletme içi hareketlerle ve günlük işlemlerle ilgilenmezler.

    Yöneticiler ise işletmenin her bölümünün ve hatta her işçinin faaliyetlerini değerlendirmek zorundadırlar.

    Sağladığı bilgilerin türleri yönünden muhasebe iki temel dala ayrılır :

    a. Finansal Muhasebe (Genel muh., Mali muh., Ticari muh., İşlem muh.)
    b. İşletme Muhasebesi.

    Bu ayırıma esas olan kıstas, sağlanan bilgilerin kimler için gerekli olduğudur.

    Finansal Muhasebe, başta pay sahipleri olmak üzere işletme dışındaki kişilere işletmenin varlık-sermaye ve borç-alacak durumu hakkında bilgi verir. İşlemlerin para birimi cinsinden kaydolunması, sınıflandırılması ve özetlenmesi genel muhasebenin işidir. Dönem sonlarında işletmenin o günkü durumunu yansıtan Bilanço, Gelir Tablosu, Satışların Maliyeti Tablosu, Fon Akım Tablosu ve Nakit Akım Tablosu gibi mali tablolar finansal muhasebe bilgilerine göre hazırlanır.

    İşletme muhasebesinin amacı ise yöneticilere alacakları kararlarda gerekli olan maliyetler ile ilgili bilgileri sağlamaktır. Finansal muhasebenin verileri de yöneticiler tarafından kullanılır, ancak daha ayrıntılı bilgiler edinmek için işletme muhasebesi gereklidir. Ürünlerin birim maliyetlerinin tespit edilmesi, işletmenin bölümlerinin iktisadi katkılarının ölçülmesi ve işletme bütçelerinin yapılması başlıca işletme muhasebesi konularıdır.